Το 70% της επιφάνειας της Γης καλύπτεται από νερό, ωστόσο, μόνο το 3% αυτού είναι πόσιμο ή μπορεί να αξιοποιηθεί για οικιακές δραστηριότητες και την άρδευση των καλλιεργειών, καθώς μεγάλες ποσότητες είναι δεσμευμένες σε μεγάλα βάθη ή σχηματίζουν παγετώνες. Το γεγονός αυτό καθιστά τους υδάτινους πόρους εξαιρετικά σπάνιους, προκαλώντας το φαινόμενο της λειψυδρίας. Ως λειψυδρία, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ορίζει την έλλειψη υδάτινων πόρων που προκαλείται είτε εξαιτίας φυσικών παραγόντων, είτε εξαιτίας της αδυναμίας θεσμικών παραγόντων να εξασφαλίσουν την προμήθειά τους ή τις κατάλληλες υποδομές. Ως εκ τούτου, περίπου 1.1 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στο νερό, ενώ 2.7 δισεκατομμύρια αντιμετωπίζουν προβλήματα στην πρόσβαση σε υδάτινους πόρους, τουλάχιστον για ένα μήνα το χρόνο.
Πώς προκαλείται
Η λειψυδρία μπορεί να είναι φυσική, οικονομική ή ποιοτική. Ως φυσική λειψυδρία εννοούμε τη μη διαθεσιμότητα υδάτινων πόρων εξαιτίας της διατάραξης του υδρολογικού κύκλου. Ο κύκλος του νερού είναι ουσιαστικά η ανακύκλωση του νερού της Γης μέσα στην υδρόσφαιρα, ατμόσφαιρα και τη λιθόσφαιρα και επιτυγχάνεται μέσω φυσικών διεργασιών. Ωστόσο, η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής, και η κακή διαχείριση τόσο της προσφοράς (ανανεώσιμης ποσότητας) αλλά και της ζήτησης του νερού, έχει οδηγήσει στην κατάρρευση του κύκλου αυτού και την αποξήρανση μεγάλων εκτάσεων γης.
Η οικονομική λειψυδρία οφείλεται στον ανθρώπινο παράγοντα και αφορά την έλλειψη υποδομών, επενδύσεων, θεσμικών και ανθρώπινων δυνατοτήτων για την κάλυψη των υδατικών απαιτήσεων. Τέλος, ακόμα και υπό συνθήκες φυσικής επάρκειας νερού και επαρκών επενδύσεων και υποδομών, είναι πιθανή και η ποιοτική λειψυδρία. Στην κατηγορία αυτή, οι υδατικοί πόροι δεν είναι κατάλληλοι προς αξιοποίηση λόγω της κακής χημικής τους κατάστασης.
Επιπτώσεις
Γεωργία
Οι σοβαρότερες επιπτώσεις της λειψυδρίας είναι εμφανείς στον τομέα της γεωργίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε από τον Καθηγητή κ. Χρήστο Ζερεφό, Επόπτη του Κέντρου Έρευνας Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών και Προέδρου της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος, η διατάραξη του κύκλου του νερού προκαλεί τις ακόλουθες αλυσιδωτές αντιδράσεις. Αρχικά, πραγματοποιείται η πτώση του υδροφόρου ορίζοντα, μείωση της υγρασίας, συχνότεροι καύσωνες κυρίως την περίοδο της ανθοφορίας, καταιγίδες κατά την περίοδο της σποράς, μείωση της περιόδου ανάπτυξης των σπαρτών, καθώς και περισσότερες πυρκαγιές.
Ενέργεια
Η ανάγκη για μεγαλύτερη κατανάλωση ενεργειακών πόρων είναι μία δεύτερη αρνητική συνέπεια που προκαλείται εξαιτίας της λειψυδρίας. Με την πάροδο των χρόνων, οι χειμώνες γίνονται ολοένα και ηπιότεροι, ενώ τα καλοκαίρια ολοένα και πιο θερμά. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται μεγαλύτερη ανάγκη για χρήση κλιματισμού, ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες.
Οικονομία – κοινωνία – οικοσυστήματα …
Δες και στο report μας, σελ. 40 μετεωρολογική, γεωργική ,υδρολογική, και κοινωνικοοικονομική ξηρασία!
Υφιστάμενη κατάσταση στον κόσμο και την Ελλάδα
Σύμφωνα με μελέτη της WWF, μέχρι το 2025, τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού θα αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης σε υδάτινους πόρους. Η Ευρώπη ήδη βρίσκεται αντιμέτωπη με προκλήσεις που αφορούν στην ποιοτική και ποσοτική κατάσταση των υδάτων. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων (World Resources Institute) επτά ευρωπαϊκές χώρες, εκ των οποίων και η Ελλάδα, αντιμετωπίζουν έλλειψη υδάτινων πόρων.
Στην Ελλάδα, χάρη στη μεγάλη ποσότητα ανανεώσιμων υδατικών αποθεμάτων, ο κίνδυνος φυσικής λειψυδρίας είναι σχετικά μικρός. Ωστόσο, η ποιοτική λειψυδρία που προκαλείται λόγω της κακής διαχείρισής του νερού, είναι ένα μείζον ζήτημα για τις αγροτικές και νησιωτικές περιοχές. Ο αγροτικός τομέας της χώρας μας καταναλώνει περίπου το 75-80% του πόσιμου νερού και μάλιστα, ένα μεγάλο μέρος αυτού χάνεται στη διαδικασία της συγκομιδής και μεταφοράς των αγροτικών προϊόντων. Στις νησιωτικές περιοχές, η έλλειψη πόσιμου νερού μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη διαδικασία της αφαλάτωσης. Ωστόσο, η εγκατάσταση και η λειτουργία των εργοστασίων έχει μεγάλο κόστος το οποίο δεν μπορούν να επωμιστούν τα ελληνικά νησιά.
Προκλήσεις για το μέλλον
Σήμερα, περίπου 1.42 δισεκατομμύρια, συμπεριλαμβανομένου 450 εκατομμυρίων παιδιών, διαμένουν σε περιοχές υψηλής ή εξαιρετικά υψηλής έλλειψης υδάτινων πόρων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αιτιολογικής μελέτης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών, οι σοβαρότερες προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε αναφορικά με το ζήτημα της λειψυδρίας είναι τρεις. Πρώτον, η εκτεταμένη, μη αειφόρος και αναποτελεσματική κατανάλωση του νερού και τα σχετικά απόβλητα ύδατος. Δεύτερον, η έλλειψη επίγνωσης του προβλήματος και τρίτον, η έλλειψη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης κατά την αντιμετώπιση του θέματος. Όπως γίνεται αντιληπτό από τα παραπάνω είναι επιτακτική η ανάγκη συλλογικής δράσης για τη σωστή διαχείρισή των υδάτινων πόρων και την ανάσχεση του φαινομένου της λειψυδρίας
Nero Gia to avrio: